Međunarodni dan ljudskih prava, 10. decembar, Crna Gora ove godine dočekuje u lošijem položaju nego lani jer je veliki broj građana usled pandemije virusa korona dospio u lošiju socio-ekonomsku situaciju, što utiče na novo ostvarivanje prava i sloboda. Ombudsman Siniša Bjeković za „Dan” je saopštio da su ljudska prava ove godine stagnirala ili nazadovala, te da imaju rekordan broj prijava građana. On navodi da problem u ostvarivanju ljudskih prava može biti svijest građana o tome šta su ona i kako se ostvaruju.
– Mislim da postoje brojni problemi u ovom trenutku, a javiće se i novi u ekonomskoj i socijalnoj sferi. Pandemija je uticala na nezaposlenost i socijalni status i to će ostaviti duboke posledice na ljudska prava. Ljudi će zahtijevati veću podršku države koja je diskutabilna jer se budžet sporije puni – upozorio je Bjeković.
Pozvao je građane na veću solidarnost, koja je i pokazana u nekim primjerima, ali pravi presjek stanja kako je pandemija uticala na položaj građana imaćemo nakon detaljne analize. Bjeković ističe da ni državni organi nijesu izuzeti od poštovanja ljudskih prava.
Koordinatorka programa Ljudska prava u Centru za građansko obrazovanje Tamara Milaš ocjenjuje da naša država ima dobar napredak u procesu usklađivanja nacionalnog sa zakonodavstvom EU, ali je evidencija njegove primjene i dalje loša, na šta ukazuju brojni izvještaji međunarodnih organizacija koje se bave zaštitom i promocijom ljudskih prava.
– Jedan od najskorijih pozitivnih primjera jeste svakako donošenje Zakona o životnom partnerstvu lica istog pola u julu 2020. godine u Skupštini, čime je Crna Gora postala prva zemlja u regionu koja je regulisala status istopolnih parova. Međutim, poslednji izvještaj Evropske komisije za Crnu Goru ukazuje da primjenu institucionalnog i pravnog okvira za zaštitu ljudskih prava i antidiskriminaciju treba poboljšati – ističe Milaš.
Ističe da, prema brojnim istraživanjima koje je CGO sprovodio, velika većina ispitanika vjeruje da je diskriminacija prisutna u crnogorskom društvu, navodeći osobe sa invaliditetom, siromašne, Rome, starije osobe, seksualne manjine i žene kao najdiskriminisanije grupe.
– Posmatrajući širu sliku političkih stavova građana, vidimo da je crnogorsko društvo i dalje čvrsto autoritarno i tradicionalističko, sa značajnim prisustvom nacionalizma, što nikako ne doprinosi većoj afirmaciji ljudskih prava – navodi Milaš.
Kaže da je ova godina specifična, a na sva upozorenja o kršenju ljudskih prava, nadležne institucije u Crnoj Gori su „ostale doma” i ćutale.
– Paralelno, imali smo i neujednačenu praksu u sankcionisanju, koja je pojačala inače prisutan osjećaj nejednakosti građana pred zakonom – ukazuje ona. M.S.

---

Pandemija otkrila sve slabosti


Povodom Međunarodnog dana ljudskih prava Akcija za ljudska prava (HRA) je pozvala građane da ne popuštaju pred kršenjem svojih prava, da ne okreću glavu od kršenja prava drugih ljudi, da potraže zaštitu i pomognu da Crna Gora dosegne vladavinu prava u opštem interesu. Oni navode da se ove godine pokazalo da Crna Gora nema mehanizme za efikasno suprotstavljanje epidemiji u skladu s ljudskim pravima.

-U prvom talasu su preduzimane vrlo restriktivne mjere koje su, iako su sveukupno postigle rezultat u vidu iskorjenjivanja zaraze u maju, u pojedinim aspektima bile pretjerane i suprotne ljudskim pravima. - navode u HRA.

Navode da je drugi talas epidemije obilježio utisak da su državni organi odustali od ozbiljne zaštite javnog zdravlja.
-Kao da je zauzet stav da se treba prepustiti sticanju tzv. „imuniteta krda“ i žrtvovati epidemiji 540 života, koliko ih je izgubljeno u drugom talasu, nasuprot gubitka devet u prvom. Policija i tužilaštvo nisu uopšte ili nisu adekvatno reagovali na više masovnih okupljanja građana od čak pedeset hiljada ljudi na jednom mjestu, nakon čega se Crna Gora popela na žalosno drugo mjesto u svijetu po broju zaraženih u odnosu na broj stanovnika - kažu u HRA.

Pandemija koronavirusa je, kako kažu, prikazala neodgovornu pasivnost Ustavnog suda